Trong bối cảnh thương mại điện tử (TMĐT) xuyên biên giới bùng nổ, Bộ Tài chính đang trình làng một đề xuất “gây sốc”: miễn thuế nhập khẩu cho hàng hóa mua sắm trực tuyến có giá trị nhỏ, dưới 2 triệu đồng.
Tuy nhiên, đi kèm với sự “hào phóng” này là một giới hạn chặt chẽ: tổng giá trị hàng miễn thuế không vượt quá 96 triệu đồng/năm cho mỗi người mua. Động thái này, một mặt được kỳ vọng sẽ “bôi trơn” dòng chảy hàng hóa TMĐT, mặt khác lại dấy lên lo ngại về nguy cơ lách luật và những hệ lụy khó lường.
Dự thảo Nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hóa XNK qua TMĐT đang được Bộ Tài chính gấp rút hoàn thiện để lấy ý kiến rộng rãi. Điểm nhấn của dự thảo chính là đề xuất miễn giấy phép, điều kiện kiểm tra chuyên ngành và đặc biệt là thuế nhập khẩu cho các lô hàng TMĐT giá trị nhỏ. Hai phương án đang được cân nhắc, trong đó phương án “mạnh tay” hơn là miễn kiểm tra chuyên ngành tối đa 4 lần/năm cho hàng nhập dưới 2 triệu đồng, với tổng giá trị miễn thuế không quá 96 triệu đồng/năm. Mục tiêu rõ ràng là tạo thuận lợi tối đa cho người tiêu dùng và doanh nghiệp TMĐT, đồng thời ngăn chặn tình trạng lợi dụng chính sách để “chia nhỏ” đơn hàng, trốn tránh kiểm soát.
Để siết chặt quản lý, dự thảo cũng đưa ra quy định “bàn tay thép”: nghiêm cấm mọi hành vi thu gom hàng hóa dưới chuẩn miễn thuế, ngăn chặn triệt để tình trạng gian lận, đầu cơ. Bộ Tài chính khẳng định, việc xây dựng nghị định mới là bước đi cần thiết để tạo ra một hành lang pháp lý đầy đủ, minh bạch, phù hợp với đặc thù của hoạt động XNK qua TMĐT, vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, vừa đảm bảo hiệu quả quản lý nhà nước.
“Siết van” thuế với hàng nhập dưới 1 triệu đồng: Lật ngược thế cờ từ 2025
Trong khi chính sách “cởi trói” cho hàng giá trị nhỏ còn đang gây tranh cãi, một quyết định khác liên quan đến thuế TMĐT đã “manh nha” từ trước đó. Quyết định 01/2025, có hiệu lực từ 18/2/2025, sẽ chính thức xóa bỏ “vùng an toàn” thuế cho hàng hóa nhập khẩu dưới 1 triệu đồng qua dịch vụ chuyển phát nhanh. Từ thời điểm này, mọi lô hàng, bất kể giá trị lớn nhỏ, đều phải “gánh” thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng (VAT).
Ông Hoàng Ninh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), nhấn mạnh quyết định này mang tính bước ngoặt, tác động sâu rộng đến thị trường bán lẻ TMĐT Việt Nam. Theo ông, việc áp thuế đồng đều sẽ “san bằng” sân chơi, tạo môi trường cạnh tranh công bằng hơn cho hàng hóa sản xuất trong nước. “Hàng nhập khẩu giá rẻ sẽ không còn lợi thế tuyệt đối về giá, buộc người tiêu dùng phải cân nhắc kỹ hơn, tạo cơ hội cho hàng Việt chất lượng cao lên ngôi”, ông Ninh phân tích.
Không chỉ vậy, quy định mới còn được kỳ vọng sẽ giúp cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát chặt chẽ hơn dòng chảy hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt trong bối cảnh các sàn TMĐT xuyên biên giới đang “tung hoành” tại Việt Nam. Việc thu thuế đầy đủ cũng đồng nghĩa với việc tăng thu ngân sách, hạn chế tình trạng trốn thuế, gian lận thương mại, và ngăn chặn hàng kém chất lượng “trà trộn” vào thị trường.
Hai chính sách, hai mặt trận: Bài toán cân bằng lợi ích và quản lý
Như vậy, chính sách thuế TMĐT đang “chia đôi ngả đường”: một bên “nới lỏng” cho hàng giá trị nhỏ để thúc đẩy giao thương, một bên “siết chặt” với hàng giá trị thấp để bảo vệ sản xuất trong nước và tăng cường quản lý. Bài toán đặt ra là làm sao để cân bằng hài hòa giữa mục tiêu tạo thuận lợi cho TMĐT phát triển và yêu cầu quản lý hiệu quả, ngăn chặn các hành vi lợi dụng chính sách. Liệu đề xuất mới của Bộ Tài chính có thực sự là “liều thuốc” kích thích TMĐT hay sẽ tạo ra những “lỗ hổng” mới, cần thời gian để kiểm chứng.