Từ đầu năm 2025, những thay đổi mang tính bước ngoặt trong lĩnh vực ngân hàng số sẽ chính thức có hiệu lực.
Theo đó, việc xác thực sinh trắc học sẽ trở thành một yêu cầu bắt buộc đối với các giao dịch điện tử, bao gồm rút tiền, chuyển khoản và thanh toán thẻ trực tuyến. Điều này đồng nghĩa với việc, những chủ tài khoản ngân hàng chưa hoàn tất thủ tục xác thực sinh trắc học sẽ không thể thực hiện các giao dịch này.
Động thái này của Ngân hàng Nhà nước được thể hiện qua Thông tư 17 và 18, quy định rõ chủ tài khoản chỉ được phép thực hiện các giao dịch trên khi đã được đối chiếu khớp đúng với giấy tờ tùy thân và thông tin sinh trắc học, thông qua cơ quan công an hoặc hệ thống định danh và xác thực điện tử (VNeID). Các giao dịch thẻ trực tuyến cũng sẽ yêu cầu xác thực sinh trắc học, trong khi giao dịch thẻ trực tiếp tại POS vẫn được duy trì như bình thường.
Công nghệ sinh trắc học, với khả năng nhận diện và xác minh cá nhân thông qua các đặc điểm sinh học như khuôn mặt, dấu vân tay, mống mắt hay giọng nói, được xem là biện pháp bảo mật tối ưu, hạn chế tối đa rủi ro làm giả và gian lận. Hiện tại, các ngân hàng chủ yếu sử dụng nhận diện khuôn mặt để xác thực sinh trắc, do dữ liệu về mống mắt và giọng nói chưa được thu thập và lưu trữ đầy đủ. Tính đến cuối tháng 10, đã có khoảng 37 triệu lượt khách hàng đăng ký thông tin sinh trắc học thành công, tương đương với khoảng 20% tổng số tài khoản cá nhân. Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng, quy định mới này đã cho thấy hiệu quả trong việc giảm thiểu đáng kể số lượng tài khoản lừa đảo.
Để chuẩn bị cho thời điểm quy định có hiệu lực, các ngân hàng đã liên tục gửi thông báo và nhắc nhở khách hàng thực hiện xác thực sinh trắc học thông qua ứng dụng ngân hàng hoặc trực tiếp tại quầy giao dịch. Đối với người nước ngoài hoặc người gốc Việt Nam chưa xác định quốc tịch, việc thu thập dữ liệu sinh trắc học được thực hiện qua gặp mặt trực tiếp tại ngân hàng.
Ngân hàng Bản Việt (BVBank) cho biết, họ đã chủ động hướng dẫn khách hàng cập nhật thông tin sinh trắc học từ tháng 11, và hầu hết các khách hàng có giao dịch trực tuyến thường xuyên đã hoàn thành thủ tục này. BVBank cũng đã lên kế hoạch phân nhóm khách hàng để tránh tình trạng quá tải giao dịch khi gần đến hạn.
Trước đó, từ ngày 1/7, Ngân hàng Nhà nước cũng đã quy định việc xác thực sinh trắc học là bắt buộc đối với các giao dịch chuyển tiền trực tuyến từ 10 triệu đồng một lần hoặc 20 triệu đồng trong ngày. Những quy định này nhằm hạn chế nạn tài khoản ngân hàng “rác”, qua đó giảm thiểu tình trạng lừa đảo trực tuyến. Tuy nhiên, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng cũng thừa nhận không có biện pháp nào là hoàn hảo, và vẫn có những trường hợp lách luật bằng cách mở tài khoản doanh nghiệp để tránh xác thực sinh trắc học.
Mới đây, cơ quan công an đã triệt phá một đường dây thuê người mở tài khoản ngân hàng, quay video sinh trắc học để xác thực rồi chuyển dữ liệu cho nhóm lừa đảo ở nước ngoài. Điều này cho thấy, dù có những nỗ lực lớn trong việc tăng cường bảo mật, các đối tượng lừa đảo vẫn luôn tìm cách để lách luật.
Việc áp dụng xác thực sinh trắc học trong giao dịch ngân hàng là một bước đi quan trọng trong việc tăng cường an ninh tài chính và bảo vệ người dùng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức phía trước, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, ngân hàng và người dân để có thể đối phó hiệu quả với các chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi.