Con hàu (còn gọi là hào hoặc hầu; tên nước ngoài là Oyster) là loài động vật nhuyễn thể thuộc nhóm giáp xác hai mảnh thuộc họ nhà nghêu, sò; được mệnh danh là thực phẩm của tình yêu, là thần dược mang lại sinh lực cho phái mạnh. Chúng sống ở các ghềnh đá ven bờ hay các cửa sông; bám thành một giá thể và ăn các sinh vật phù du và các sinh vật trong bùn, cát, nước biển,…
Theo những nghiên cứu của giới khoa học hiện đại, con hàu có giá trị dinh dưỡng rất cao, mỗi 100g thịt hàu gồm có: 10,9g protein; 1,5g chất béo; 375mg kali; 270mg natri; 35mg can-xi; 10mg magiê; 5,5mg sắt; 47,8mg kẽm; 11,5mg đồng; 100mg phốt-pho, ngoài ra còn chứa vitamin A, B1, B2, Acid taurine và các vi lượng nguyên tốt khác, lượng Iod cao gấp 200 lần so với sữa bò và lòng đỏ trứng. Không chỉ có vậy, trong thịt hàu có chứa Acid amin và nhiều chất hoạt tính đặc biệt chỉ có trong sinh vật của biển cả.
Ngoài giá trị dinh dưỡng, hàu còn là một vị thuốc bổ được Đông y dùng bồi dưỡng cơ thể trong nhiều bệnh. Theo y học dân tộc, thịt hàu có vị ngọt mặn, tính lạnh, có tác dụng tư âm, dưỡng huyết, hoạt huyết, bồi bổ cơ thể rất thích hợp với những người mắc các chứng bệnh thuộc thể âm hư (người gày yếu, hay hoa mắt, chóng mặt, ra mồ hôi trộm, khô miệng, đại tiện táo bón…). Tuy nhiên, những người tỳ vị hư hàn, kém ăn, chậm tiêu, hay bị tiêu chảy không nên ăn hàu.
Vài năm trở lại đây, bên cạnh khai thác hàu biển tự nhiên, người dân Vân Đồn cũng đã thành công trong việc nuôi hàu từ các bè và mang lại nguồn thu nhập lớn. Vì hàu được nuôi với số lượng lớn nên giá thành chúng thấp hơn so với các mặt hàng thủy hải sản khác. Đồng thời, hàu được sinh trưởng trong môi trường sạch nên chúng có chất lượng khá đảm bảo. Thịt hàu khá ngon và ngọt, đặc biệt là hàu sữa với ưu điểm con to và béo hơn so với hàu thường.
Chế biến món ăn từ Hàu sữa Vân đồn
Hàu sữa là giống hàu có vỏ mỏng, ruột mềm, béo, vị ngon ngọt đậm đà và không có mùi tanh như hàu tự nhiên. Với hàu sữa nên ăn sống là ngon nhất, sẽ cảm nhận trọn vẹn được hương vị của biển cả. Bên cạnh món hàu sữa sống, bạn cũng có thể chế biến hàu thành nhiều món ăn khác nữa.
A. Các làm sạch hàu:
– Cách 1: Bạn dùng bàn chải nhỏ hoặc búi sắt cọ xoong, cọ sạch bùn đất trên vỏ hàu.
– Cách 2: Bạn xịt hàu dưới vòi nước mạnh để trôi hết bùn và cát ngoài phần vỏ hàu. Mẹo nhỏ: Nếu nhà bạn ở gần hiệu rửa xe, bạn có thể nhờ họ dùng vòi rửa xe xịt mạnh vào vỏ hàu. Cách này sẽ giúp bạn đỡ mất công hơn, vỏ hàu được rửa sạch hơn và hạn chế mùi hôi trên vỏ hàu.
B. Cách tách vỏ Hàu lấy ruột:
Dùng mũi dao lách vào miệng hàu, nghiêng dao về phía vỏ trên của hàu để tách đôi vỏ hàu. Đổ nước hàu vào một cái bát rồi tách thịt hàu vào. Khi tách hết chỗ hàu thì lọc nước hàu qua một cái rây để loại bỏ những miếng vỏ hàu nhỏ xíu. Ruột hàu đem rửa sạch những miếng vỏ hàu nhỏ bám vào, rửa cả phần viền đen.
C. Chề biến các món ăn:
1. Hàu sữa nướng mỡ hành:
Chuẩn bị: Hàu sữa 2kg; Mỡ phần 150gr; Hành khô; Hành lá
Bước 1: Hàu khi mua về, các bạn dùng dao và bàn chải cọ rửa hết bùn đất và những cạnh sắc trên vỏ hàu, hoặc xả sạch dưới vòi nước mạnh. Sau đó cho hàu vào lò vi sóng quay trong 1-2 phút là hàu tự hé miệng. Phần nước hàu tiết ra các bạn chắt riêng ra 1 cái bát.
Nếu bạn không có lò vi sóng, bạn có thể cho hàu vào chậu, sau đó đổ nước sôi vào khoảng 2 – 3 phút. Khi thấy hàu hơi hé miệng, bạn vớt ra. Sử dụng một trong hai cách này giúp bạn có thể dễ dàng tách vỏ mà không còn phải lo bị đứt tay như khi tách vỏ hàu bằng dao.
Bước 2: Hành khô thái mỏng phi vàng. Mỡ phần thái hạt lựu đun lấy tóp, rồi trộn chung mỡ nước với hành lá đã xắt nhỏ.
Bước 3: Sau đó ta rưới phần mỡ trộn hành lá lên hàu, rắc thêm vài miếng tóp mỡ. Hành phi các bạn có thể rắc cùng luôn hoặc đợi khi nướng xong.
Lưu ý: Các bạn cũng có thể rắc thêm chút phomai mozzarella đã bào sợi để tăng phần béo ngậy cho món ăn.
Bước 4: Xếp hàu vào khay, làm nóng lò với 220 độ C rồi cho hàu vào nướng. Nếu nhà không có lò nướng các bạn có thể xếp hàu lên vỉ nướng (dùng để nướng chả) rồi nướng chín trên than hoa. Hoặc bọc giấy bạc bọc từng con hàu lại rồi nướng bằng bếp ga cũng đều ngon cả.
Phần nước hàu thu được lúc nãy ta tận dụng bằng cách đem nấu cháo sẽ có được một bát cháo rất ngon ngọt, nhưng nhớ là đừng nêm nhiều gia vị nhé vì bản thân hàu đã có vị mặn rồi.
2. Hàu chấm mù tạt:
Chuẩn bị: Hàu sữa 2kg; Mù tạt 1 tuýp; Xì dầu tỏi ớt; Chanh
Bước 1: Cách sơ chế hàu thực hiện tương tự như trên; Hàu khi mua về, các bạn dùng dao và bàn chải cọ rửa hết bùn đất và những cạnh sắc trên vỏ hàu, hoặc xả sạch dưới vòi nước mạnh. Sau đó cho hàu vào lò vi sóng quay trong 1-2 phút là hàu tự hé miệng. Chanh cắt thành từng miếng nhỏ, bỏ hạt.
Bước 2: Cho hàu vào ngăn đá tủ lạnh để khoảng 20 – 30 phút trước khi ăn.
Bước 3: Pha nước chấm tùy theo khẩu vị ăn của mỗi người, bạn có thể kết hợp mù tạt và xì dầu cho hợp với khẩu vị của mình. Trước khi ăn, bạn vắt thêm chanh vào hàu, sau đó nhúng vào nước chấm và thưởng thức.
Lưu ý: Nếu như không ăn được hàu sống, bạn có thể cho hàu lên bếp, hấp qua cho hàu chín tới. Sau đó, nhúng vào nước chấm rồi thưởng thức.
3. Hàu nấu canh chua:
Chuẩn bị: Hàu sữa 1 kg; Dứa, cà chua, hành lá, thì là, vắt me khô.
Bước 1: Hàu sữa mua về rửa sạch lại với nước cho hết cát bẩn.
Bước 2: Phi thơm hành tím.
Bước 3: Cho cà chua thái múi cau vào xào cùng để tạo màu.
Bước 4: Trút hàu sữa vào xào cùng với chút gia vị hạt nêm, nước mắm, ớt tươi.
Bước 5: Chế nước sôi vào đun cùng. Khi canh sôi thì hớt bớt bọt đi.
Bước 6: Vắt me lọc lấy nước.
Bước 7: Nêm vào nồi canh đến khi vừa miệng. Đun sôi lần nữa rồi cho dứa thơm vào nấu cùng . Đun thêm 5 phút, tắt bếp, khi ăn rắn thêm hành, thì là vào là có thể thưởng thức món canh hàu nấu chua khi con nóng hổi.
4. Nấu cháo hàu:
Chuẩn bị : Hàu 1 kg; Gạo tẻ 100 gr; Gạo nếp 50 gr; Hạt sen tươi (khô) 50 gr; Cà rốt 1 củ; Hành khô, gừng, hành hoa, rau răm, hạt nêm, hạt tiêu, mắm.
Bước 1: Lấy 2 phần gạo tẻ và 1 phần gạo nếp trộn lẫn với nhau, ngâm gạo trong vòng 2 – 3 tiếng, rồi đãi sạch.
Bước 2: Hạt sen khô đem ngâm nở trong vòng vài tiếng.
Bước 3: Dùng bàn chải nhỏ hoặc búi cọ xoong, cọ sạch bùn đất trên vỏ hàu. Dùng mũi dao lách vào miệng hàu, nghiêng dao về phía vỏ trên của hàu để tách đôi vỏ hàu. Đổ nước hàu vào một cái bát rồi tách thịt hàu vào. Khi tách hết chỗ hàu thì lọc nước hàu qua một cái rây để loại bỏ những miếng vỏ hàu nhỏ xíu. Ruột hàu đem rửa sạch những miếng vỏ hàu nhỏ bám vào, rửa cả phần riềm đen.
Bước 4: Cà rốt gọt bỏ vỏ, rửa sạch, thái hạt lựu. Rau răm, hành hoa nhặt bỏ rễ và lá già, rửa sạch, thái nhỏ. Hành khô lột bỏ vỏ, băm nhỏ. Gừng cạo bỏ vỏ, thái chỉ (băm nhỏ).
Bước 5: Cho gạo và hạt sen vào nồi cơm điện, đổ nước cao gấp 3 – 4 lần gạo. Ninh cho đến khi còn khoảng 1/3 lượng nước thì ấn lên nút warm để ủ cho cháo nhừ. Khi cháo nhừ thì đổ nước hàu và cà rốt vào, lại ấn sang nút cook để nấu chín cà rốt. Nêm thêm chút hạt nêm và mắm cho vừa miệng.
Bước 6: Làm nóng dầu ăn trong chảo, cho hành và gừng vào phi thơm. Cho tiếp hàu vào xào cho đến khi hàu chín. Nêm thêm tí xíu nước mắm, đảo đều rồi tắt bếp. Cho hàu ra 1 cái bát, để riêng.
Bước 7: Khi ăn thì múc cháo ra bát, thêm hàu, nước xào hàu tiết ra, hành hoa, rau răm, gừng, hạt tiêu vào và thưởng thức khi còn nóng hổi.
5. Hàu sốt Tứ Xuyên:
Chuẩn bị : Hàu ruột + nước hàu; Tỏi băm, bột ngọt, gừng, ớt, tỏi, giấm, đường, hạt nêm, dầu hào, dầu mè, nước tương, bột bắp
Bước 1: Gừng cắt sợi, ớt và tỏi băm nhuyễn.
Bước 2: Phi thơm tỏi và 1/2 lượng gừng cắt sợi
Bước 3: Cho ớt băm và nước hàu vào. Thêm ít nước dùng xương, nước sôi, nêm giấm, đường, hạt nêm, dầu hào, dầu mè, nước tương cho vị chua ngọt và ít bột bắp khuấy tan cho nước sánh lại.
Bước 4: Thả hàu vào nước sốt cho vừa chín, thêm gừng cắt sợi vào trộn đều. Sau đó, bày ra đĩa dùng nóng.
Món ăn này có vị chua chua, ngọt ngọt, cay cay, dùng với cơm trắng hoặc làm thức nhắm đều ngon.
5. Hàu chiên giòn:
Chuẩn bị: Hàu sữa sống 1kg; Trứng cút 5 quả; Thì là 2 cây; Mù tạc xanh 1 muỗng; phô mai bột 1 muỗng; tỏi băm, ớt băm; muối, tiêu, canh, bột ngọt, mayonaise.
Bước 1: Sơ chế: Hàu rửa sạch, tách đôi, trộn với ít muối, tiêu, bột ngọt và 1 ít nước cốt chanh; Thì là rửa sạch, băm nhuyễn.
Bước 2: Nướng : Trộn 2 muỗng mayonnaise với 1/2 muỗng tỏi băm, 1 muỗng thì là băm, 1 muỗng mù tạc xanh và 1 muỗng ớt băm, cho lên mặt hàu, đập 1 trái trứng cút bên cạnh, đặt lên bếp nướng. Nướng đến khi hàu gần chín thì rắc thêm phô mai bột rồi nướng đến khi chín đều.
Bước 3: Cách dùng: Lấy hàu ra dĩa, trang trí 1 lá thì là lên mặt, dùng nóng.