Trong bối cảnh kinh tế còn nhiều thách thức, nhiều hiệp hội doanh nghiệp lớn vừa đồng loạt lên tiếng, gửi kiến nghị lên Quốc hội và các cơ quan liên quan về dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi. Tâm điểm của sự quan tâm là đề xuất tăng thuế mạnh đối với rượu bia và bổ sung thuế với nước giải khát có đường.
Các tổ chức như Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE), Hiệp hội Tư vấn thuế (VTCA) và Hiệp hội Bia – rượu – nước giải khát (VBA) đều chung quan điểm: việc điều chỉnh thuế là cần thiết, nhưng cần có lộ trình “vừa sức” doanh nghiệp, tránh gây sốc cho thị trường và ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
Nguy cơ giảm sức mua nếu “siết” thuế quá nhanh
VCCI nhấn mạnh, trong bối cảnh hàng loạt doanh nghiệp phải rời bỏ thị trường, kinh tế toàn cầu biến động khó lường, việc tăng thuế đột ngột có thể “phản tác dụng”. Thay vì thúc đẩy tăng trưởng, chính sách này có thể làm giảm sức mua của người dân, vốn đang là động lực quan trọng cho nền kinh tế.
VAFIE cũng bày tỏ lo ngại về tác động tiêu cực đến môi trường đầu tư. Trong bối cảnh cạnh tranh thu hút vốn FDI ngày càng gay gắt, việc tăng thuế quá cao có thể khiến nhà đầu tư nước ngoài e ngại, thậm chí chuyển hướng đầu tư sang các quốc gia khác có chính sách thuế hấp dẫn hơn.
Hiệp hội Tư vấn thuế (VTCA) thì chỉ rõ, phương án tăng thuế “nóng vội” như dự thảo sẽ tạo ra cú sốc lớn cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh và cả ngành dịch vụ ăn uống. VTCA đề xuất cần có nghiên cứu kỹ lưỡng hơn về mức độ và lộ trình tăng thuế, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa ngân sách nhà nước và sự ổn định của doanh nghiệp, việc làm của người lao động.
Ngành đồ uống “kêu cứu”
Từ góc độ ngành, Hiệp hội Bia – rượu – nước giải khát (VBA) cho biết, ngành đồ uống không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn đóng góp đáng kể vào xuất khẩu. Với hàng trăm nhà máy, tạo ra hàng triệu việc làm và đóng góp hàng chục nghìn tỷ đồng vào ngân sách, ngành này đang lo ngại về tương lai nếu thuế bị “siết” quá chặt.
Đồng tình tăng thuế, nhưng cần lộ trình “dễ thở”
Mặc dù ủng hộ việc sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, VBA kiến nghị lùi thời điểm áp dụng luật mới đến năm 2028. Hiệp hội này đề xuất lộ trình tăng thuế chậm hơn, mỗi lần tăng không quá 5% và cách 2 năm tăng một lần, kéo dài đến năm 2030. Đặc biệt, VBA cho rằng chưa nên đưa nước giải khát có đường vào diện chịu thuế ở thời điểm hiện tại.
VAFIE cũng đồng tình với quan điểm cần một lộ trình “dãn” thuế. Hiệp hội này đề xuất giữ nguyên thuế suất hiện hành đến hết năm 2026 để doanh nghiệp có thời gian phục hồi sau giai đoạn khó khăn. Sau đó, có thể bắt đầu lộ trình tăng thuế từ từ, mỗi năm 5% và cách 2 năm tăng một lần, hướng tới mức tối đa 80%. VAFIE cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải cân nhắc kỹ lưỡng việc đánh thuế nước ngọt để tránh gây tác động tiêu cực đến ngành và người tiêu dùng.
VCCI cũng chung tiếng nói, cho rằng lộ trình tăng thuế từ từ, kéo dài sẽ “vừa sức” hơn với doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay. Việc tăng thuế quá nhanh sẽ khiến doanh nghiệp khó xoay sở, buộc phải thu hẹp sản xuất, cắt giảm nhân công. Nguy hiểm hơn, VCCI cảnh báo, việc tăng thuế mạnh có thể làm gia tăng tình trạng buôn lậu, trốn thuế, gây thất thu ngân sách và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Tóm lại, các hiệp hội doanh nghiệp đều đồng tình với mục tiêu điều chỉnh chính sách thuế để tăng nguồn thu ngân sách và định hướng tiêu dùng. Tuy nhiên, họ nhấn mạnh sự cần thiết phải có một lộ trình tăng thuế “thận trọng”, “mềm dẻo” và “vừa sức” doanh nghiệp, tránh gây ra những hệ lụy tiêu cực cho nền kinh tế và xã hội. Bài toán đặt ra cho các nhà hoạch định chính sách là làm sao cân bằng được mục tiêu tăng thu ngân sách với việc duy trì sự ổn định và phát triển của doanh nghiệp, đảm bảo tăng trưởng kinh tế bền vững.