Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, tuần qua giá gạo xuất khẩu của Việt Nam và các nước trên thế giới đều ghi nhận sự sụt giảm nhẹ. Từ đó kéo theo giá lúa trong nước cũng giảm nhẹ do thị trường giao dịch chậm.
Tính đến ngày 14/9, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam đạt 613 USD/tấn, Thái Lan 611 USD/tấn, Pakistan 608 USD/tấn. Nếu so với cuối tháng 8/2023 thì mức giá xuất khẩu này đã giảm khoảng 22 USD đến 30 USD/tấn.
Xu hướng giá gạo sẽ còn tăng trở lại
Mặc dù những ngày qua, giá gạo xuất khẩu trên thế giới có sự giảm nhẹ, nhưng trong bối cảnh chung về tình hình lương thực và xu hướng hạn chế xuất khẩu gạo của một số quốc gia thì thị trường gạo thế giới sẽ còn biến động theo hướng tăng trở lại.
Cụ thể, ngày 25/8, Ấn Độ đã áp thuế xuất khẩu 20% với gạo đồ (parboiled rice). Đây là loại gạo được làm chín một phần khi còn trong vỏ thóc. Các hãng xuất khẩu có giấy phép trước khi quy định được ban hành sẽ vẫn thực hiện giao dịch như bình thường. Thuế xuất khẩu gạo đồ sẽ được áp dụng đến ngày 15/10/2023.
Ngày 27/8, Bộ Thương mại Ấn Độ cho biết sẽ áp giá sàn 1.200 USD/tấn khi xuất khẩu gạo basmati (một loại gạo phổ biến tại Nam Á). Việc này nhằm ngăn hoạt động buôn lậu gạo không phải basmati – vốn đang bị cấm xuất khẩu – với giấy tờ ghi là gạo basmati.
Trong khi đó, theo Báo cáo Triển vọng gạo tháng 8/2023 của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), sản lượng gạo thế giới niên vụ 2023/24 được dự báo ở mức cao kỷ lục 520,9 triệu tấn, tăng 173.000 tấn so với mức dự báo trong tháng trước.
Tiêu dùng và tồn kho thế giới niên vụ 2023/24 được dự báo ở mức 523,0 triệu tấn, giảm gần 1 triệu tấn so với mức dự báo trong tháng trước, nhưng tăng 1,5 triệu tấn so với cùng kỳ năm trước.
Thương mại gạo toàn cầu trong năm 2024 được dự báo ở mức 52,9 triệu tấn, giảm 3,44 triệu tấn so với dự báo trong tháng trước. Thương mại gạo năm 2023 được dự báo giảm 2 triệu tấn so với mức dự báo trong tháng 7/2023.
Nguyên nhân là thời gian qua, giá gạo xuất khẩu trên thế giới đồng loạt tăng mạnh, có thời điểm lên đến gần 650 USD/tấn, cũng ảnh hưởng phần nào đến hoạt động giao thương do các doanh nghiệp thu mua cầm chừng, đối tác nhập khẩu cũng hạn chế triển khai ngay các hợp đồng mới.
Ổn định nguồn cung để sẵn sàng xuất khẩu
Theo các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, những ngày gần đây, giá gạo xuất khẩu đã chững lại và sự tăng giảm đều ở mức không đáng kể. Đây chính là điều kiện thuận lợi cho các giao dịch gạo ổn định trở lại cũng như các hợp đồng xuất khẩu gạo mới dễ được ký kết hơn.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, 8 tháng đầu năm 2023, Việt Nam đã xuất khẩu gần 5,9 triệu tấn gạo, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2022; kim ngạch xuất khẩu đạt 3,17 tỷ USD, tăng 36,1% so với cùng kỳ năm 2022. Trong số các thị trường nhập khẩu, Philippines, Trung Quốc, Indonesia nhập khẩu gạo của Việt Nam nhiều nhất. Trong những tháng cuối năm 2023, xuất khẩu gạo của Việt Nam tiếp tục được kỳ vọng sẽ tăng trưởng mạnh.
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, nhu cầu của thị trường thế giới đối với gạo Việt Nam tăng thêm ít nhất hơn 1 triệu tấn trong năm 2023, so với mức trung bình các năm. Vì vậy, tình hình thị trường từ nay đến cuối năm vẫn rất khả quan.
Mặt khác, giá gạo toàn cầu nhiều khả năng vẫn sẽ duy trì ở mức cao khi tình hình nguồn cung không quá khả quan như hiện tại. Để nắm bắt cơ hội và khẳng định vị thế ngành gạo Việt Nam, doanh nghiệp xuất khẩu trong nước cần đặc biệt lưu ý bảo đảm các tiêu chuẩn quốc tế để hướng tới các thị trường giá trị cao.
Trong vài tháng trở lại đây, giá gạo xuất khẩu liên tục tăng cao dẫn đến giá lúa, gạo trong nước cũng tăng mạnh đã ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng lúa gạo từ đầu mối nông dân, thương lái đến nhà máy xay xát, chế biến và doanh nghiệp xuất khẩu gạo. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó trong thu mua lúa để bảo đảm các hợp đồng xuất khẩu gạo đã ký.
Do đó, từ giờ đến cuối năm, một mặt cần bảo đảm sản xuất, ổn định nguồn cung gạo xuất khẩu thì các cơ quan chức năng cũng cần có các biện pháp bình ổn thị trường. Đồng thời các nhân tố tham gia vào chuỗi sản xuất, cung ứng, xuất khẩu gạo cũng cần giữ uy tín, có trách nhiệm với các hợp đồng thu mua lúa gạo đã ký trong nước.